Rijksmuseum de Gevangenpoort

Hoe werden mensen vroeger eigenlijk opgesloten, berecht en gestraft? In wat voor een cellen zaten zij vast en hoe zagen deze er uit? En wat waren de verschillende tussen arme en rijke gevangenen? In het Museum de Gevangenpoort ontdek je het antwoord op al deze vragen en meer.

Alle dingen die jij moet weten over Rijksmuseum de Gevangenpoort

Ontstaan van Rijksmuseum de Gevangenpoort

Vierhonderd jaar lang heeft het als een gevangenis gediend. Totdat de poort in 1828 opeens leeg kwam te staan. De poort werd in de jaren daarna twee keer genomineerd voor de sloop. Twee nominaties die het gebouw beide keren heeft overleefd. Eén keer in 1853 dankzij minister Thorbecke en één keer in 1873 dankzij Victor de Stuers, de aartsvader van de nationale monumentenzorg. Stuers was daarbij de eerste die het gebouw tot museum voor strafwerktuigen bestemde en was daarmee ook de eerste directeur van het museum. Sinds 1882 is de Gevangenpoort een museum.

In Museum de Gevangenpoort wordt de geschiedenis van het strafrecht in Nederland vertelt. Belangrijke gebeurtenissen uit de nationale geschiedenis worden onder de loep genomen. Gebeurtenissen die in het museum zo veel mogelijk worden gelinkt aan hedendaagse discussies en actualiteiten rondom het strafrecht en de rechtsstaat.

Samen met het Haags Historisch Museum vormt Museum de Gevangenpoort sinds 1994 één stichting: de Stichting Haags Historisch Museum.

Van hoofdpoort naar gevangenpoort

Het was oorspronkelijk bedoelt als één van de drie toegangspoorten tot het kasteel van de graven van Holland, samen met het Binnen- en Buitenhof. Gebouwd in 1280 als de Voorpoort van den Hove. De poort verleende hiermee toegang naar het Binnenhof. De plek waar de meeste hoge edelen en andere leden van de hofhouding woonden. Om deze reden werd de poort in 1370 opnieuw gebouwd, maar dan van steen. Toch is dit het enige poortgebouw uit de Middeleeuwen dat in Den Haag bewaard is gebleven.

Rond 1420 kreeg de poort echter een totaal andere functie. Het werd de gevangenis van het Hof van Holland. Niet alleen personen die een zwaar misdrijf hadden gepleegd kwamen hier terecht. Ook als je verdacht was werd je hier gehuisvest in afwachting van het proces. Hierdoor zat je vaak met vijftien personen in één cel. En als het nodig was werd er zelfs marteling toegepast. Gevangen moesten hier wachten op hun straf wat een geldboete kon zijn óf een lijfstraf. Opsluiting als straf werd namelijk pas sinds de 17e eeuw gebruikt.

In 1428 benoemde Filips de Goede de poort zelfs tot staatsgevangenis. En tussen 1517 en 1535 bouwde Keizer Karel V zelfs een groot cellencomplex aan de poort vast en breidde hij het gerechtsgebouw uit.

Straf- en martelinstrumenten

Sinds de opening van het museum beschikt Museum de Gevangenpoort over de grootste verzameling straf- en martelinstrumenten van Nederland. Door middel van de collectie en het oude monument krijg je als bezoeker een duidelijk beeld van de maatschappelijke visie op misdaad en straf tot de negentiende eeuw in Nederland. Bezichtig nationale strafwerktuigen vanaf de 16e eeuw of neem een kijkje in de Pijnkelder. De enige plek waar de scherprechter, in de volksmond een beul genoemd, tortuur gebruikte om verdachte te dwingen tot een bekentenis.

Kan jij niet wachten om meer te weten te komen over het strafrecht door de jaren heen in Nederland? Bekijk dan nu de website voor meer informatie!

Kijk hier voor een overzicht van de Nederlandse musea.