Het is Tweede Kerstdag in het jaar 1894 wanneer de Parijse uitgeversbaas Maurice de Brunhoff een laatste hand legt aan wat publicaties, terwijl buiten de sneeuw langs de ramen giert. Hij schrikt wakker uit zijn gemijmer wanneer plots het rinkelende geluid van een telefoon door het desolate kantoorgebouw echoot. De Brunhoff neemt op en hoort zijn bruuske ‘oui?’ beantwoord worden door de warme stem van de op dat moment razend populaire actrice Sarah Bernhardt. Of hij nog snel nieuw promotiemateriaal kan ontwerpen voor haar theaterstuk Gismonda, dat verlengd wordt en na de kerst wat extra aandacht verdient. De Brunhoff weet dat al zijn illustrators momenteel bij hun familie kerst vieren, maar zegt desondanks toe, ‘bien sur’. Lang over dit probleem nadenken hoeft De Brunhoff niet of de oplossing loopt het kantoor binnen, op dat moment de enige andere levende ziel in het gebouw: de nieuwe tekenaar Alphonse Mucha.
Een vaste hand en een stem van goud
Alphonse Mucha ziet in 1860 het levenslicht in Zuid-Moravië, een provincie in het huidige Tsjechië, als eerste kind van een deurwaarder en een molenaarsdochter. Hij blijkt al vroeg artistiek talent te hebben: hij zingt niet alleen, maar beheerst een penseel ook net zo goed als een viool. Hierdoor kan de jonge Alphonse, ondanks zijn simpele komaf, naar het jongenskoor van de Sint-Petrus-en-Pauluskathedraal wat hem in de gelegenheid stelt te studeren aan het gymnasium van Brno. Na het afronden van zijn studie vertrekt Alphonse naar Wenen, waar hij zijn ambitie om kunstschilder te worden besluit na te jagen. Hij gaat in de leer bij het bedrijf van een plaatselijke decorschilder, maar wanneer in 1881 het Ringtheater afbrandt verliezen zij hun grootste klant. Niet veel later gaat de onderneming failliet en Alphonse reist met zijn laatste geld noodgedwongen terug naar Zuid-Moravië.
De Zuid-Moravische suikeroom
Teruggekomen in zijn thuisland neemt hij een opdracht aan van een lokale landheer, Eduard Khuen Belasi, die hem vraagt muurschilderingen te maken voor zijn paleis. Belasi is onder de indruk van Alphonse’s werk en stuurt de jonge kunstenaar op zijn kosten naar de Kunstacademie in München. Na hier in drie jaar alle kneepjes van het vak te hebben geleerd, vertrekt Alphonse naar de stad waar alle kunstenaars van die tijd lijken te vertoeven: Parijs. Hier gaat hij door met leren tot Belasi besluit om Alphonse’s studies niet langer te bekostigen. Om zijn hoofd boven water te houden gaat Alphonse illustraties maken voor een wekelijks tijdschrift. Het gaat de opbloeiende kunstenaar al snel voor de wind. Hij krijgt erkenning voor zijn werk, tijdschriften publiceren zijn illustraties én hij raakt bevriend met Paul Gauguin, met wie hij vervolgens een studio deelt.
Op iedere straathoek een Alphonse Mucha
Toen Maurice de Brunhoff op Tweede Kerstdag 1894 de toevallig passerende Alphonse om een gunst vroeg, had de kunstenaar dus al enige naam gemaakt. Hij had zelfs al wat tekeningen gemaakt van de actrice Sarah Bernhardt, maar deze verbleekten bij wat hij nu zou maken: een levensgrote poster van twee meter hoog met Bernhardt verbeeldt als Byzantijnse nobelvrouw. De poster werd gepubliceerd op 1 januari en de reacties waren lovend. Bernhardt was eveneens in haar nopjes en bestelde gelijk vierduizend kopieën. Binnen de kortste keren hing Alphonse’s werk door de hele stad. Hij kreeg een zesjarig contract van Bernhardt en produceerde daarnaast advertentiemateriaal voor de grootste merken, wat zijn werk internationale bekendheid opleverde.
De Wereldtentoonstelling van 1900
In de nadagen van de 20ste eeuw trilt de Parijse lucht van opwinding: de Wereldtentoonstelling van 1900 wordt gehouden in de Franse hoofdstad. Het is er alle landen veel aan gelegen om indruk te maken en vanuit die wens klopt de Oostenrijkse regering aan bij Alphonse Mucha, wiens bekendheid inmiddels tot ver buiten Parijs reikte. Voor Alphonse was dit dé kans om een van zijn langgekoesterde dromen te verwezenlijken: het maken van historische kunstwerken die de grote prestaties van het Slavische volk in al zijn glorie zou verbeelden. De uiteindelijke muurschildering die hij voor het paviljoen van het destijds Oostenrijkse Bosnië-Herzegovina maakt, levert hem opnieuw veel lof op.
Terug naar huis
Wanneer Alphonse in 1909 uiteindelijk de opdracht krijgt een muurschildering te maken voor het nieuwe stadhuis van Praag, besluit hij deze te accepteren en terug te keren naar zijn vaderland. De gevierde kunstenaar wil zich niet louter inzetten voor kunstcritici, maar ook voor het versterken en tentoonstellen van de Slavische identiteit. Deze patriottische houding maakt hem bij thuiskomst geliefd, maar zorgt uiteindelijk ook voor zijn ondergang. Wanneer in 1939 Hitlers troepen de straten van Praag binnen rijden, wordt Alphonse al snel gearresteerd. Na enkele dagen in een cel te hebben doorgebracht komt hij weer op vrije voeten, maar de longontsteking die hij tijdens zijn gevangenschap opliep betekent op 14 juli 1939 zijn einde. Alphonse Mucha sterft op 78-jarige leeftijd, enkele weken voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
