Afgelopen week kwam in het nieuws dat de werkzaamheden rondom de Sagrada Familia nogmaals worden uitgesteld. De planning was initieel dat de basiliek in 2026 klaar zou zijn. De bouw wordt echter negen maanden stilgelegd. De oorzaak hiervan ligt bij de opgedroogde inkomstenstroom. De bouw van de basiliek wordt voor een belangrijk deel gefinancierd door entreegelden van toeristen die, door de corona crisis, grotendeels weg bleven. De projectleiders van de basiliek kunnen nog niet zeggen wanneer dit magistreuze gebouw wel klaar is. Misschien een betere vraag die nu gesteld moet worden: “Komt de Sagrada Familia ooit af en zou het erg zijn als dit niet gebeurt?”.
Invloed van Gaudí op de basiliek
Het bouwproject van de Sagrada Familia wordt in 1882 gestart door de architect Francisco de Paula del Villar. Echter neemt Antoni Gaudí de bouw in 1883 over omdat Del Villar ruzie krijgt met zijn opdrachtgever, wat resulteert in zijn ontslag. De ondergrondse ruimte van de basiliek maakt Gaudí nog af in de stijl van Del Villar, maar vervolgens trekt hij al snel zijn eigen plan. Hij wil in dit gebouw namelijk al zijn meningen en opvattingen over architectuur samenvatten. Dit is onder andere te zien in de stijl die Gaudí toepast. Hij verandert het ontwerp van de Sagrada Familia zodanig dat de oorspronkelijke gotische stijl niet meer te herleiden is. In plaats daarvan maakt hij gebruik van de Jugendstil/Art Nouveau stijl, of het Catalaans modernisme zoals naar deze twee stijlen wordt verwezen in Catalonië. Gaudí is gepassioneerd over de bouw van de basiliek, waardoor hij na 1914 geen andere opdrachten aanneemt en zelfs enige tijd op de bouwplaats slaapt.
In 1926 komt Gaudí om het leven bij een tragisch ongeval. Hij wordt onderweg naar de Sagrada Familia overreden door een tram, waarna hij aan zijn verwondingen overlijdt. Hierdoor komt de bouw van de Sagrada Familia geruime tijd stil te liggen. De situatie wordt nog ingewikkelder wanneer diverse schetsen en ontwerpen verloren gaan tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Hierdoor is de blauwdruk die ervoor zou zorgen dat de basiliek afgemaakt kan worden weg. Dit verklaart waarom de oostgevel van de Sagrada Familia afwijkt van de later gemaakte gevels.
Wat nou als de Sagrada Familia niet af komt?
Volgens de planning van diverse architecten is het mogelijk om de 138 meter hoge toren dit jaar af te maken. Hierbij is echter geen rekening gehouden met de verkleining van het huidige budget. Dit kan er namelijk in resulteren dat er minder bouwmateriaal gekocht kan worden, of dat er minder arbeiders ingehuurd kunnen worden om de basiliek af te maken.
Zoals te zien is in de geschiedenis van de Sagrada Familia zijn er veel turbulente periodes geweest waarin de bouw geremd of stilgelegd is. Veel mensen betwijfelen dan ook of de Sagrada Familia überhaupt ooit af komt. Ook stellen mensen dat de Sagrada Familia juist uniek is doordat je haar kan bewonderen op de gigantische bouwplaats en daar mensen aan het werk ziet. Zij vragen zich dus af of het wellicht niet beter is om de kerk onafgemaakt te houden en bezoekers de kerk juist in haar huidige staat te laten bezichtigen. Op die manier zijn de invloeden van Gaudí ook nog duidelijk te herkennen. Volgens kunstliefhebbers bestaat er tevens het risico dat de basiliek afgemaakt wordt in een stijl die afwijkt van die van Gaudí.
Het is dus momenteel de vraag: “Komt de Sagrada Familia ooit af en zou het erg zijn als dit niet gebeurt?”. Als de donaties en bezoekers van de basiliek achterblijven, dan zal het bouwproject voorlopig nog niet klaar zijn. Mogelijk zullen er dan steeds stukjes van de Sagrada Familia gebouwd worden als er weer budget beschikbaar is. Of de invloeden van Gaudí dan nog zichtbaar zijn, is dan nog maar de vraag. Het kan ook zijn dat de overheid of gemeenteraad van Barcelona beslist om de Sagrada Familia niet verder af te bouwen. Zo kunnen de bezoekers de grote bouwplaats alsnog bezoeken, de Jugendstil/Art Nouveau stijl van Gaudí bewonderen en kan het geld geïnvesteerd worden in andere projecten. Veel Spanjaarden en toeristen zouden dit eigenlijk helemaal niet zo erg vinden.
