De collectie van Voerman Stadsmuseum Hattem

In het jaar 1299 kreeg Hattem stadsrechten. Het 650-jarig bestaan als stad werd in 1949 groots gevierd, onder andere met een tentoonstelling en de oprichting van de Stichting Oud Hattem door de huisarts M. Sypkens Smit. Getoond werden zowel objecten “Uit Grootmoeders Tijd” als ook veel oude afbeeldingen, geschriften en topographica van Hattem.

Door het enthousiasme over deze tentoonstelling besloot men in 1971 een oudheidskamer in te richten. Dit was het bescheiden begin van wat nu het Voerman Museum Hattem is. Daarna ontstond in 1984 het dubbelmuseum Streekmuseum Hattem en Voermanhuis. Verschillende verbouwingen volgden in de loop der jaren en ontstond het Voerman Museum Hattem.

Het museum is vernoemd naar de kunstenaar Jan Voerman, maar richt zich naast de kunst van Voerman en zoon ook op andere kunstenaars, de historie van Hattem en archeologie.

Jan Voerman

Jan Voerman werd als boerenzoon in Kampen geboren, als tiende kind in een groot boerengezin. Zijn aanleg tot tekenen en schilderen openbaarde zich al toen hij nog heel jong was en al op zijn twaalfde kreeg hij teken- en schilderles. Na een opleiding aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam, waarvoor hij 1883 examen deed, woonde hij een tijdje in het voormalige atelier van Josef Israëls. Jan Voerman studeerde in de periode 1880-1881 ook aan de Antwerpse Academie. In deze Amsterdamse periode schilderde hij onder meer Jordaanse typen, joodse huistaferelen en stadsgezichten.

Jan Voerman Junior

Jan Voerman Junior werd op 23 januari 1890 in Hattem geboren. Als kind werd hij al gefascineerd door de wereld van planten en insecten. Het tekenen met waterverf en olieverf leerde hij al op jonge leeftijd van zijn vader.

Als vijftienjarige al kreeg Jan Voerman junior zijn eerste echte opdracht. Grootvader Verkade vroeg hem in 1905 of hij tekeningen kon maken voor de natuuralbums die de firma Verkade uit wilde brengen. De teksten werden verzorgd door Jac. P. Thijsse.  Jan Junior moest voor dit project samenwerken met de bekende tekenaars Wenckenbach en Van Oort.  Verkade had eerst Voerman senior gevraagd of die de illustraties kon maken, maar die zei: ‘Vraag dat maar aan Jan.’ Zo ontstond de band tussen Jan Voerman Junior en de ‘Verkade albums’.

De Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan de periode van de Verkade-albums. Voerman junior kreeg daarna de gelegenheid zich te wijden aan het schilderen in olieverf, wat wel zijn grote liefde wordt genoemd. De periode van Jan juniors ‘vrije werk’ brak aan.  Zijn liefde voor al wat leeft, was zichtbaar in zijn werk. Ook in de wijze waarop Voerman Junior de schoonheid van het verval weergeeft. Voerman verwees naar de schoonheid van heel de natuur, inclusief de schoonheid van het verval.

Klokbekercultuur

De klokbeker en vooral de schaal zijn uitzonderlijke vondsten. In Nederland zijn slechts twee vergelijkbare schalen uit deze periode gevonden. In Nederland zijn verschillende grafgebruiken binnen de Klokbekercultuur toegepast.

De meest bekende manier van begraven bestond uit het opwerpen van een aarden grafheuvel boven de dode. Het lichaam zelf werd in een kuil of op het maaiveld gelegd. In alle gevallen ligt onder de heuvel slechts één persoon begraven. Dit is ook het geval bij een tweede categorie begravingen waarbij de persoon alleen in een kuil werd gelegd. Deze graven zijn bekend als zogenaamde vlakgraven.

Er zijn geen sporen aangetroffen van de afdekking van het graf met een heuvel. Vermoedelijk gaat het dus om een vlakgraf. Een vlakgraf duidt op het graf van een persoon van minder hoge sociale status. Voor personen met een hoge sociale status werd een grafheuvel gemaakt.

In het graf is het lijksilhouet aangetroffen van een persoon die op zijn of haar rechterzijde lag, met opgetrokken knieën en met het hoofd naar het noordwesten begraven. Van het hoofd, de ruggen-graat en het bovenbeen zijn nog sporen zichtbaar. Door de zure zandgrond is al het botmateriaal vergaan. De afmetingen van het lijksilhouet, met een lengte van de ruggengraat van ongeveer 45 cm, geven aan dat het om het graf van een kind gaat. Het is niet te zeggen of het om een jongen of meisje gaat.

De objecten uit de expositie worden langdurig in bruikleen genomen door het Voerman Museum Hattem en vullen de archeologische en historische collectie van het museum aan.