De collectie van Onderduikersmuseum De Duikelaar

Onderduikersmuseum De Duikelaar in Nieuwlande vertelt de verhalen rondom de onderduikgeschiedenis in ‘het dorp dat zweeg’. Nieuwlande kreeg deze benaming, omdat alle inwoners goed samenwerkten om de vele ondergedoken joden te beschermen. In het museum leer je meer over zowel de onderduikers en onderduikgevers als het verzet in en om Nieuwlande. Het doel van het museum is om de herinneringen rondom de Tweede Wereldoorlog van Nieuwlande en omgeving door te geven aan de komende generaties.

Verzetsmonument

Niet alleen de bewoners van Nieuwlande, maar ook het verzet hielp mee in de bescherming van de onderduikers. Met behulp van het verzet kwam een groot onderduikersnetwerk tot stand. Buiten het museum staat het verzetsmonument: een herinnering aan de inwoners van Nieuwlande die tijdens de oorlog hulp boden en zich verzetten tegen de bezetters.

De man achter het onderduikersnetwerk

Johannes Post was een Nieuwlandse boer die ervoor zorgde dat een onderduikersnetwerk opgezet werd. In het museum is een expositie aan deze man gewijd. Er wordt verteld hoe hij het netwerk op gang bracht, aan welke activiteiten hij landelijk deelnam en hoe hij later ook zelf moest onderduiken.

Het dagboek van Arnold Douwes

Nadat Johannes Post het netwerk in Nieuwlande niet meer kon leiden, wierpen vrienden Arnold Douwes en Max Leons zich op zijn activiteiten door te zetten. In het museum zijn allerlei notities van Arnold Douwes te lezen, die schreef over de activiteiten in het verzet. Deze werden vroeger in kleine jampotjes onder de grond verstopt, zodat ze niet werden gevonden door de Duitsers. Deze notities zijn uiteindelijk na de oorlog opgegraven en vormen nu samen het boek Het geheime leven dagboek van Arnold Douwes, Jodenredder. Een uniek boek, want het is het enige dagboek geschreven door iemand uit het verzet.

Onderduikersholen

In de bosranden van Nieuwlande zijn nog allerlei onderduikersholen te vinden. Het dorp was de ideale plek voor de holen, omdat het maar één verharde weg had. Het dorp was voor de vijanden slecht begaanbaar en door de ongerepte natuur vielen de holen niet op.

De kerk

De gereformeerde kerk van Nieuwlande was de plek waar twee joodse jongens hebben ondergedoken. Ze zaten hier voor negen maanden onder de vloer van de kerk. Deze jongens moesten onderduiken, omdat ze onder andere De Duikelaar maakten: een illegaal krantje met cartoons. ‘Duikelaar’ is een ander woord voor ‘onderduiker’. Vandaar ook de naam van het museum: Onderduikmuseum De Duikelaar.

Deze tentoonstelling is vormgegeven door Elzo Hofman van vormgevingsbureau In Ontwerp.