De collectie van Menkemaborg

De Menkemaborg te Uithuizen is een prachtig ingericht huis omgeven door grachten en tuinen. Het totaal geeft een indrukwekkend beeld van het leven en wonen op een Groninger borg in de achttiende eeuw.

De Menkemaborg kent een lange bouwgeschiedenis en verschillende bewoners. De familie Alberda van Menkema heeft het landgoed van 1682 tot 1902 in bezit gehad. De laatste grote verbouwing is omstreeks 1705 uitgevoerd. De barokke indeling in het huis en de imposante gebeeldhouwde schouwen, het staatsieledikant, als ook de formele tuinen, zijn nog steeds te zien. Sinds 1927 is de Menkemaborg open voor bezoekers en door de manier van inrichten lijkt het ‘alsof de bewoners even weg zijn’.

De historie

Ooit ontstaan als middeleeuws steenhuis, een grote toren die bescherming bood tegen vijanden, is het huis door de eeuwen vergroot en verfraaid. Over de familie Menkema zelf is nagenoeg geen informatie, maar deze naam is altijd verbonden gebleven aan het huis. Het echtpaar Clant-Manninga heeft sporen nagelaten, waaronder prachtige portretten uit 1611 en een gevelsteen uit 1614. 

In 1682 koopt Mello Alberda het landgoed. Zijn jongste zoon, Unico Allard, erft het in 1699. Nadat hij in 1701 trouwt met Everdina Cornera van Berum laten zij het huis ingrijpend verbouwen onder leiding van Allert Meijer. Dit barokke huis is nog steeds te zien. Het interieur wordt verfraaid met gebeeldhouwde schouwen van eikenhout met daarin schilderijen waarop mythologische voorstellingen zijn te zien. De beeldhouwer is Jan de Rijk en de schilder is Hermannus Collenius. Van beide is meer werk in de borg te zien. Voor twee kamers bestellen ze twee grote hemelbedden, waarvan er een bewaard is gebleven. De bekleding is gele Chinese zijdedamast. Ook een beschilderd buffet stamt nog uit de vroege achttiende eeuw.

Het museum

De familie Alberda blijft de borg bewonen tot Gerhard Alberda van Menkema en Dijksterhuis in 1902 overlijdt. In 1921 schenken zijn erfgenamen de Menkemaborg aan het Groninger Museum. Na herstel en herinrichting van de tuinen en restauratie van de gebouwen en inrichting daarvan, wordt de Menkemaborg in 1927 opengesteld voor bezoekers. 

Door de manier van inrichten lijkt het ‘alsof de bewoners even weg zijn’. De bewoners zijn alleen ‘even terug’ in de (junior) audiotour. Aan volwassenen vertelt het echtpaar Alberda-Bentinck en hun meiden over het leven en werken op de Menkemaborg. Hun kinderen Gerhard en Susanna vertellen hun eigen spannende verhaal in de junior audiotour.

De tuinen

De historische tuinen zijn onlosmakelijk verbonden met het huis. Het originele tuinplan uit omstreeks 1705 van Allert Meijer is bewaard en een deel van de tuin is een reconstructie volgens dit plan. Er zijn veel geschoren hagen, vormsnoei en in elk seizoen andere bloemen in bloei. Bijzonder is de natuurlijke zonnewijzertuin waarin de achttiende-eeuwse tijd is af te lezen. In de keukentuin worden oude groenten en kruiden verbouwd, onder andere volgens het achttiende-eeuwse handgeschreven kookboek. De tuin heeft in juli iets extra’s, want dan staat de rozentunnel in bloei. In elk jaargetijde is de perenberceau in de fruithof een wandeling waard. Het schathuis, de oorspronkelijke boerderij naast de borg en nu café-restaurant ’t Schathoes van de Menkemaborg, heeft ook een lange geschiedenis en is ook sinds 1927 open voor bezoekers.

Bezoek de website van Menkemaborg voor meer informatie.