Bijzondere Collecties UvA

Een bijzonder museum

Uitgebreide en extreem gedetailleerde wereldkaarten, boeken die eeuwenoud zijn en foto’s die gemaakt zijn sinds het begin van de fotocamera. Het soort collectie die je alleen maar verwacht te zien in avontuurlijke films over archeologen en andere ontdekkers. Dat er werkelijk een collectie hiervan ligt in een museum, had je waarschijnlijk niet zien aankomen.

Op de Universiteit van Amsterdam (UvA) is echter een speciaal plekje hiervoor vrij gemaakt. Ook wel de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam genoemd. Als onderdeel van de universiteitsbibliotheek weet de universiteit onderdak te bieden aan zeldzame en kostbare boeken, manuscripten, prenten en tekeningen, foto’s, archieven, wetenschappelijke instrumenten en schilderijen. Zowel op nationaal als op internationaal gebied. Met de ruime collecties en verzamelingen op het gebied van boekgeschiedenis, Joodse cultuur, kerkgeschiedenis, cartografie, letterkunde, grafische vormgeving en zoölogie is het een van de grootste erfgoedbibliotheken in Europa.

Brede collectie

1578: alle kloosterbibliotheken in Amsterdam werden samengevoegd. Samen vormden deze bibliotheken de basis voor de Stadsbibliotheek. Een paar jaren later kwam hier ook het in 1632 opgerichte Athenaeum Illustre bij. Dit was de voorloper van de Universiteit van Amsterdam. De jaren die daarna kwamen verzamelde deze nieuwe Stadsbibliotheek heel wat collecties bij elkaar. Maar de écht grote collecties kwamen pas na 1850. De bibliotheek van de Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst werd zo in 1855 ondergebracht in de Stadsbibliotheek. Niet veel later, in 1877, werd het Athenaeum Illustre benoemd tot gemeentelijke universiteit. Dit maakte de Stadsbibliotheek tot universiteitsbibliotheek.

Pas in 1880 ontstond echt de eerst afdeling binnen de universiteitsbibliotheek. Dit was het gevolg van een belangrijke collectie Joodse en Hebreeuwse werken van Leeser Rosenthal, die om deze reden een eigen zaal en conservator kreeg. Een beweging die binnen de universiteitsbibliotheek werd opgepakt als een lopend vuurtje. Na de oorlogen onstonden er steeds meer bijzondere collecties met een eigen afdeling en conservator.

Samenvoeging

Ondanks dat het museum een lange geschiedenis heeft, bestaat de Bijzondere Collecties van de UvA in zijn geheel nog niet zo lang. In 2005 werd namelijk besloten al het bibliothecaire erfgoed, samen met het Universiteitsmuseum, het Computermuseum en het verspreide erfgoed onder te brengen in één afdeling. Dit werd de Bijzondere Collecties.

In 2019 voegde de Bijzondere Collecties zich samen met het Allard Pierson Museum tot één organisatie: het Allard Pierson – De Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

Nieuwsgierig geworden naar de bijzonderheden van de verborgen collecties in de UvA? Bekijk dan snel de website voor meer informatie. Wie weet welke avonturen je daar te wachten staan.