Westelijk van Roermond, tegen de Nederlands-Belgische grens vindt men Thorn. Tegenwoordig een dorp zoals zovelen, maar uniek in zijn geschiedenis. Deze betrekkelijk kleine staat werd achthonderd jaar lang geregeerd en bewoond door dames. Thorn raakte de afgelopen twee eeuwen in de vergetelheid, maar kreeg onlangs een opleving door ‘De vergeten prinsessen van Thorn’, een boek van Joost Welten en de daaropvolgende tentoonstelling in het Limburgs Museum. Wij spraken met Maarten Jeukens, hij was betrokken bij de totstandkoming van de expositie en verdiepte zich in het bestaan van de dames.
Deze betrekkelijk kleine staat had de reputatie om de meest prestigieuze adellijke dames door de laatste fase van hun opvoeding heen te loodsen. Een plek waar twaalf dames onder leiding van een vorstin in wisselende samenstelling achthonderd jaar lang de dienst uitmaakten. Zij kregen in de zogenoemde ‘stift’ les in etiquette, leerden muziek te maken en deden handwerk. Doorgaans namen de vrouwen tussen hun twaalfde en veertiende levensjaar hun intrek in het dorp. Daar ging een strenge keuring aan vooraf, wonen in Thorn was niet voor iedereen weggelegd. Zo was vastgelegd dat de stamboom tot en met betovergrootouders moest bestaan uit graven, gravinnen, prinsen en prinsessen, weet Maarten te vertellen.
Leven in weelde
Hij vervolgt zijn verhaal: ‘’Als je eenmaal binnen was, dan zat je goed.” De ministaat, die toentertijd nog onder het Duitse Keizerrijk viel, onderhield warme banden met belangrijke hoven als die van Versailles én de goedkeuring van de Paus. Dat hield in dat ze toestemming hadden gekregen van de Paus om zelf te bepalen wat ze wilden dragen, dat was voor die tijd erg uniek. De inwoners van de ministaat onderhielden hun band met de kerk dan ook nauwkeurig. Zo lieten ze jurken maken van de duurste zijdensoorten die er voorhanden waren, een deel van die jurken werd gedoneerd aan de kerk. Zo wilde het dat de ambtsdragers gewaden droegen die gouddraad en de meest luxueuze stoffen bevatten.
Liefdesnest
Men had vroeger een andere kijk op de liefde. Huwelijken kwamen niet per definitie voort uit een liefdesverhaal dat bezegeld moest worden middels een ring. Veelal werden vaak nog jonge mensen aan elkaar uitgehuwelijkt, huwelijkspartners werden door de ouders vaak uitgezocht op stand. Een boer zou bijvoorbeeld niet zomaar met een gravin kunnen trouwen. Zo gebeurde het dat Thorn al gauw een broedplek werd voor gearrangeerde huwelijken voor de rijken. Dat niet iedereen in dat perfecte plaatje te passen valt, bewijst Gabriella van Salm Salm. Zij was inwoonster van Thorn en werd verliefd op iemand van lage stand. Dit was een onmogelijke liefde en algauw voelde het beschermde leventje niet zo vrij meer. Het voelde voor haar als een gouden kooi, verhult achter de pracht en praal van de mooiste jurken en duurste sieraden.
Intiem inkijkje
Correspondentie onder de dames en overgebleven attributen geven een intiem inkijkje in het leven dat zich onttrok in het Limburgse ministaatje. Deze attributen zijn te bewonderen in het Limburgs Museum. Een van de inwoonsters, Prinses Polyxena van Hessen-Rheinfels-Rotenburg, was bijvoorbeeld verzot op chocolademelk. Een product dat erg in trek was, maar waar men toentertijd een ontzettend hoge prijs voor moest betalen.
Bezoek nu
Een uitgebreidere kijk in het leven van de dames krijg je bij het Limburgs Museum bij een bezoek aan ‘De vergeten prinsessen van Thorn’. Een bijzondere tentoonstelling, waar vergane dagen tot leven komen en vergeten geschiedenis de ruimte krijgt. Te zien tot 3 april en te boeken via de website van het museum.
