Ik kom aanlopen bij het huis van Marc Kuin en zie in het raam al een poster hangen, 40 jaar Star Wars in het Museum van de Twintigste Eeuw. Ik weet meteen dat ik bij het goede adres ben. Bij binnenkomst zie ik in de woonkamer al allerlei Star Wars merchandise staan terwijl zijn hond Milan me vrolijk begroet. Marc en ik gaan zitten en hij begint te vertellen over zijn Star Wars verzameling. ‘Ik verzamel voornamelijk vintage Star Wars items uit de jaren 1977-1985 waar ik als kind zelf mee speelde of waarvan ik droomde om te hebben’.
Was je al bekend met het Museum van de Twintigste Eeuw?
‘Ja, ik kende het museum al wel. Nog niet zo lang geleden is het museum verhuisd en op de locatie van de oude gevangenis gekomen op het Oostereiland in Hoorn. Dit gebouw is onlangs helemaal opgeknapt en omvat naast het museum ook nog appartementen, een brasserie, een hotel en een filmhuis. Ik moet zeggen dat ik hiervoor nog nooit in het museum was geweest. Altijd al gedacht, ik moet daar een keer heen, maar nooit echt de tijd voor gehad. Nu hoorde ik via via dat er een tentoonstelling kwam over 40 jaar Star Wars en heb vervolgens direct naar het museum gemaild, dat ik al jarenlang Star Wars merchandise verzamel en eventueel wel wat items voor de expositie had.
Ben je de enige verzamelaar op de expositie?
‘Nee, er zijn in totaal vijf verzamelaars en die hebben allemaal een deel van hun verzameling in bruikleen gegeven. Ik heb Hans Stuijfbergen, directeur van het museum, geholpen met de opbouw van een aantal vitrines en hoe alles gesorteerd moest worden per film, zoals alle 96 vintage figuren van de eerste drie Star Wars films. Daarnaast heb ik figuren in de juiste voertuigen gezet. De mensen in het museum weten natuurlijk niet alles van Star Wars dus ik heb een paar dagen meegeholpen zodat de ook expositie ook een beetje klopt.’
Waar staat je verzameling als het niet op de expositie staat, hier thuis?
‘Ja, ik heb hier nu nog een aantal voertuigen en een compleet leger van stormtroopers staan, maar het grootste gedeelte staat in het museum. Er staat overal wat door het huis, het is wel grappig hoe dat begon. Mijn vriendin vond boven wat oude Star Wars spullen van mij in een doos en zei, ‘Het is zonde dat je dat zo wegstopt’. Had ze dat maar nooit gezegd want nu staat het hele huis vol met die spullen. Zo is het eigenlijk gekomen. En tot haar grote spijt komt er alleen nog maar meer bij. Voor de rest ben ik bezig met twee grote vitrines te maken waar uiteindelijk alle Star Wars items weer in moeten komen.’
Wat staat er allemaal in het museum?
‘Sowieso mijn losse verzameling staat daar, alle 96 figuurtjes die Kenner ooit heeft uitgebracht. Ik verzamel alleen vintage Star Wars, wat uitgebracht is van 1977 (toen de eerste film) tot 1985. Ik verzamel alleen uit deze periode omdat het ten eerste, uit mijn eigen jeugd komt en ten tweede omdat, dat is ook in het museum te zien, er gewoon veel te veel is. Er is zoveel merchandise van Star Wars uitgebracht, ongelofelijk. Van dekbedden tot pyjama’s tot sokken tot wekkers tot speelgoed, je kan het zo gek niet bedenken. Verzamelaars gaan zich ook op bepaalde secties binnen een periode richten omdat er zoveel is. Dan verzamelen ze bijvoorbeeld van 1 figuur alle varianten daarvan.’
Hoe groot is je collectie precies?
‘Ik heb nu alle losse figuren compleet, dat zijn er 96. Alle voertuigen heb ik bijna compleet, op twee na, maar daar weet ik de aantallen niet precies van. Ik ben nu nog bezig met een aantal varianten op ‘kaart’. Vroeger werden de figuurtjes uitgegeven op kaarten. Als kind drukte je de figuurtjes er meteen uit om mee te gaan spelen. Nu zijn de figuurtjes die nog op kaart staan, veel meer waard dan de losse figuurtjes. Logisch, want er zijn hier natuurlijk een stuk minder van bewaard gebleven. Daarnaast zijn de figuurtjes op kaart in onbespeelde staat en hebben ze alle accessoires nog. Je kunt je voorstellen dat kinderen al gauw wapentjes en helmpjes kwijtraakten tijdens het spelen.’
Vanmorgen heb ik twee items opgehaald die ik via Marktplaats had gekocht. Een van die twee heeft een Nederlandse kaart, wat ik zelf altijd heel leuk vind. Elk land had namelijk zijn eigen distributeur. De firma Kenner was de producent in Amerika. Voor Nederland had Clipper uit Amsterdam de licentie en mocht dus de Star Wars merchandise hier verkopen. Bepaalde landen hebben dus eigen kaarten. Op de Clipper kaarten staat alle informatie in het Nederlands, wat bijzonder is. Maar als je dat allemaal wil verzamelen kan je eindeloos door blijven gaan. Ga maar na, elk figuurtje kan op vier kaarten voorkomen. Je hebt 96 figuurtjes en dan heb je ook nog verschillende land kaarten. Er is zoveel, dat je soms gewoon voor een focus moet gaan.’
Heb je alleen maar vintage spullen?
‘Nee, ik heb ook een aantal moderne items. Zo heb ik een AT-AT en een Snowspeeder. De AT-AT was altijd mijn favoriete voertuig. Ik heb een vintage exemplaar van Kenner uit 1980 en eentje uit 2010 van Hasbro. Natuurlijk kan degene uit 2010 veel meer. Er zitten bijvoorbeeld veel geluiden in, maar ik vind het vooral leuk om het verschil met de oude versie te zien. Die van 1980 is een heel stuk kleiner en minder gedetailleerd maar straalt gewoon een stuk nostalgie uit.’
Klopt het dat de spullen ongebruikt meer waard zijn?
‘Ja, daar heb ik er ook een aantal van. Dat heet Mint In Box (MIB) en dan heb je ook nog Mint In Sealed Box (MISB). Hierbij is de doos nog niet open geweest en dan is het nog meer waard. Je hebt officiële instanties zoals Action Figure Authority (AFA) of United Kingdom Graders (UKG) waar je een item naartoe kunt sturen. Deze wordt dan beoordeeld, verzegeld en krijgt een (opslag)nummer. De gegevens worden opgeslagen in een archief. Vervolgens krijg je het item weer thuisgestuurd. Dan is het itemdoor experts bekeken en weet je vrijwel zeker dat het geen namaak is.
Heel veel mensen zijn in Star Wars merchandise geïnteresseerd. Door de populariteit worden vooral de vintage items meer waard, dus helaas wordt er ook veel nagemaakt. Het wordt steeds moeilijker om het neppe van het echte te onderscheiden. Sommige figuren op kaart zijn veel geld waard en je kunt je voorstellen dat je zeker wilt weten dat wat je wilt kopen ook echt is. Ik heb ook wel spijt dat ik twintig jaar geleden niet meer heb gekocht, dan was ik nu rijk geweest. Niet dat ik het doe voor het geld, ik doe het omdat ik het leuk vind. Je hebt wel mensen die het zien als een belegging, maar ik vraag me af of het over twintig jaar nog steeds zo populair is. Volgens mij is het nu zo populair omdat de mensen die Star Wars als kind keken nu volwassen zijn en het weer leuk vinden om dat te sparen.’
Verzamel je al lang Star Wars merchandise?
‘Als kind heb ik spulletjes gekregen en gekocht maar daarna, als je gaat studeren, belandt dat allemaal in een doos. Een aantal jaar geleden is dat er weer uitgekomen en dan krijg je dat virus toch weer te pakken. Dat komt natuurlijk ook doordat er weer nieuwe films zijn uitgebracht. Het is leuk om nu te kopen wat je vroeger niet kon kopen, waar je als kind van droomde om te hebben. Ik had bijvoorbeeld vroeger het ruimteschip de Millenium Falcon, maar ik wilde liever de AT-AT. Nu heb ik de AT-AT in drie varianten, prachtig toch?’
Begon je fascinatie met Star Wars als kind?
‘Ja, ik ben zelf geboren in 1973. De eerste film komt uit 1977, dat kan ik me allemaal niet meer zo bewust herinneren. Maar ik weet nog wel heel goed dat ik de derde Star Wars film, Return of the Jedi heb gezien toen ik tien was in 1983. Ik weet zelfs nog dat dat in een bioscoop in Arnhem was. Dat heeft toen wel zoveel indruk op me gemaakt dat ik al die figuurtjes en ruimteschepen wilde hebben.’
Heb je alle Star Wars films gezien?
‘Ja, alle films, ook de nieuwste. Allemaal meer als een keer natuurlijk. De meest recente, Rogue One, is weer een spin-off, die zich afspeelt vlak voor deel vier, feitelijk het eerste deel uit 1977. Het leuke aan deze film, vond ik dat het eind naadloos overging in de eerste Star Wars film die is uitgebracht. Het leukste aan The Force Awakens vond ik dat je de oude acteurs weer terugzag in hun eigen rol zoals Harrison Ford, Mark Hamill en natuurlijk Carrie Fisher.
Ik vind de oude films ook leuker dan de nieuwe. Het mooie aan Star Wars, was namelijk dat het zo vernieuwend was. George Lucas heeft er heel lang over gedaan om de eerste Star Wars film überhaupt te kunnen maken. Er was in eerste instantie geen filmmaatschappij die het project wilde financieren. Uiteindelijk heeft hij het zelf uitgegeven. Er waren destijds nog geen goede computers voor de special effects, veel moest met de hand worden gemaakt en er werd bijvoorbeeld gebruik gemaakt van de tijdrovende stop-motion techniek. Niemand had ooit kunnen dromen dat het de film een dergelijk succes zou worden. Hetzelfde geldt voor de merchandise. Met Kerst 1977 wilde kinderen Star Wars figuurtjes maar Kenner kon de grote vraag niet aan. Ouders kochten vaak een zogenaamde ‘early bird set’. Je kreeg alvast een stuk karton waar de figuurtjes op konden staan, gaf je je adres op en later kreeg je de figuurtjes thuisgestuurd.’
En welke film springt er echt uit voor jou?
‘Dat zal toch Return of the Jedi zijn, de derde film die is uitgekomen. Maar hiernaast blijven de eerste drie gewoon het meest bijzonder. Omdat je daar als kind dan echt mee bezig bent en helemaal opgaat in die wereld. Maar ik heb ook genoten van The Force Awakens en Rogue One hoor. Je hebt alleen niet meer die beleving als kind zijnde, dat is wel het grote verschil.’
Marc heeft me nog wat merchandise laten zien die in zijn huis staan, zoals voertuigen, figuurtjes en boeken met de making-off van Star Wars. Het maken van de eerste drie films duurde zo’n drie jaar per film. Veel werd met de hand gemaakt want er waren nog geen computers voor de special effects. Nu wordt daar natuurlijk wel volop gebruik van gemaakt, kijk alleen maar naar de laatste film. In de laatste scenes zie je Carrie Fisher, maar digitaal bewerkt want zo jong was ze natuurlijk niet meer met de opnames. Een hoop vooruitgang als je je bedenkt dat ze in de eerste films een klein persoon in de robots lieten zitten om deze te bedienen, want dat kon allemaal niet automatisch. Het blijkt wel dat er in de 40 jaar van Star Wars ontzettend veel gebeurd is en dat we stukken vooruit zijn gegaan. Star Wars opende deuren, bracht vernieuwing en zal nooit vergeten worden. Op naar 50 jaar Star Wars.
