We kennen Frida Kahlo tegenwoordig allemaal van haar schilderkunsten, maar eigenlijk wilde ze dokter worden. Haar droom valt echter in duigen wanneer ze tijdens een busrit een ongeluk krijgt. De bus komt in botsing met een tram en Kahlo maakt een enorm smak tegen een stalen buis. Aan het ongeluk houdt ze beschadigingen aan haar bekken en ruggengraat over. Drie maanden ligt ze in bed om te revalideren. Niet in de wetenschap dat het precies die maanden zijn die het begin vormen voor een roemrijke schildercarrière. Er wordt een spiegel aan een speciale ezel gemonteerd, waardoor ze vanuit bed zelfportretten kan schilderen en zo ontdekt ze haar kunstzinnige kant.
Een lange revalidatieperiode ligt voor de boeg en al gauw wordt haar duidelijk dat ze voor de rest van haar leven altijd pijn zal hebben als gevolg van het busongeluk. Op afbeelding 1 laat probeert Frida haar gevoel in beeld te vangen. De spijkers in haar lichaam en de pilaar die fungeert als ruggengraat staan centraal voor de continue pijn die zij ervaart. Wanneer Frida twee jaar later een stuk minder aan huis gebonden is, opent de wereld zich voor haar. Ze wordt lid van de communistische partij en blijft zich gedurende haar hele leven uitspreken tegen religie, fascisme en een klassenmaatschappij. Zelf zegt Frida daarover: “Ik moet met al mijn kracht vechten, zodat de kleine positieve dingen die mijn gezondheid me toestaan te doen, kunnen worden gericht op het helpen van de revolutie. De enige echte reden om te leven.”
Breken met de gevestigde orde
De waarden van Frida stroken niet met die van het oerconservatieve katholieke Mexico waarin ze opgroeit. Bovendien onderhoud Kahlo met zowel mannen en vrouwen intieme relaties en heeft ze hele andere gedachten over schoonheidsidealen dan de maatschappelijke standaard is in die tijd. Zo heeft ze een doorlopende wenkbrauw die ze sterk naar voren laat komen in haar werken. Haar maatschappijkritische blik op het ideaalbeeld voor vrouwen en het conservatieve beleid dat de boventoon voert zijn sterk terug te zien in de schilderijen van haar hand. Samen met haar man Diego Rivera is Frida zeer actief in de communistische partij. Op het onderstaande schilderij uit Frida kritiek op de inmenging van het kapitalistische westen op haar Mexicaanse cultuur.
Klederdracht
Het is 1929 wanneer Kahlo vertrekt naar Cuernavaca, dichtbij Mexico-Stad. Hier begint ze zich steeds meer te focussen op haar Mexicaanse identiteit. Ze gaat zich kleden naar de vrouwen in Tehuana, een stad die bekend staat om zijn traditionele jurken. Hiermee uit ze haar ongenoegen over het kolonialisme. Terwijl vrouwen in haar kringen vooral Europese jurken dragen, mixt Kahlo de traditionele Mexicaanse stijl met Europese invloeden en haalt ze inspiratie uit mestiza, een term die verwijst naar haar Europese en Latijns-Amerikaanse roots. Kahlo draagt kleurrijke lange rokken en staat bekend om haar uitbundige haaraccessoires. Maar Kahlo draagt niet alleen rokken, met enige regelmaat verschijnt ze in mannenkleding met haar haar naar achteren. Het volgende schilderij laat twee Frida’s zien, de een gehuld in een authentieke Tehuaans jurk (links) en de ander in een Europese japon.
Voorbeeld
Tegenwoordig wordt Frida Kahlo als een van de iconen van het feminisme gezien. Een sterke vrouw met een visie die ze niet onder stoelen of banken steekt, maar ook een dame die veel tegenslagen te verwerken kreeg. Drie jaar voor haar dood blikt Frida terug op haar roerige bestaan en verklaart tegenover de krant Novedades de México: “Ik heb twee zware ongelukken doorstaan in mijn leven; een waarin een tram me aanreed… het andere ongeluk is Diego.”, waarmee ze wijst op het onstuimige huwelijk dat de twee onderhielden. Kahlo overlijdt in 1954, een week na haar 47e verjaardag. Ze laat een briefje achter met de tekst “Ik hoop dat het einde vrolijk is en hoop nooit meer terug te keren.”
